GPA Nedir?
GPA yani ‘Grade Points Average’ akademik başarılarınızı değerlendirmek amacıyla kullanılan bir başarı ölçme sistemidir. Türkiye’de ‘ağırlıklı not ortalaması’ olarak bilinen GPA, öğrencileri akademik performanslarına göre sıralama yöntemidir.
Öğrencilerin eğitim hayatları boyunca aldıkları dersler neticesinde başarılarını belirleyen farklı hesaplama sistemleri bulunur. Derecelendirme ölçekleri kurumlar ve ülkeler arasında önemli ölçüde farklılık gösterse de, bu farklılıklar dönüşüm tabloları sayesinde uluslararası olarak notları ve GPA'ları karşılaştırmak için kullanılır.
Dünya genelinde harf notu sistemi en yaygın kullanılan başarı ölçme sistemidir. Bazı ülkelerde farklı puanlama sistemleri bulunurken bizim ülkemizde 4’lük sistem dediğimiz, öğrencinin aldığı notların ortalamasının 0.0-4.0 puan aralığında değerlendirildi not sistemi yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu sistemde, öğrenciler gördükleri derslerin sınavlarından A, B, C, D, F harf notlarıyla değerlendirilir. Harf notlarının karşılık geldiği puanlar hesaplanıp ortalaması alınarak öğrencinin genel başarısı hesaplanır.
Harf notu sistemine göre, ‘A’ en başarılı performansı, ‘B’ ve ‘C’ ortalama başarıyı, ‘D’ öğrencinin eksiklerinin olduğunu, ‘F’ ise başarısızlığı temsil etmektedir.
GPA’nın kullanımı
Not Ortalaması (GPA), akademik başarınızı özetlemek için kullanılan ölçüdür. Her dönem final notlarının yayınlanmasından sonra, GPA'nız hesaplanır ve eğitim kurumu tarafından aşağıdakileri değerlendirmek için kullanılır.
- Akademik gelişme
- İleri çalışmalara kabul
- Ödüller ve burslar için uygunluk
Not sistemleri ve GPA puanları
Farklı ölçekleri, harfleri veya sayıları kullanan birçok derecelendirme sistemi vardır. Ülke bazında farklılık gösteren not sistemleri şunlardır;
- A-F: ABD, Kanada, Tayland, Suudi Arabistan vb.
- 0-10: Hollanda, Kolombiya, Letonya, İsrail, İspanya vb.
- 1-5: Almanya, Avusturya, Rusya, Slovakya, Paraguay vb.
- Yüzdelik: Kuveyt, Belçika, Macaristan, Polonya vb.
Üniversitelerin öğrencileri değerlendirmek ve sıralamak için kullandıkları bazı yaygın yöntemler vardır. Ancak, bu notları çevrilebilir kılmak için genellikle bir ortalama puan sistemi kullanılmaktadır.
Örneğin Avrupa'da üniversiteler, notları kolayca dönüştürmeye yardımcı olmak için Avrupa Kredi Transferi ve Biriktirme Sistemini (AKTS) kullanır. Bu sistem eğitimi daha şeffaf hale getirir ve öğrencilerin akademik notlarının farklı Avrupa ülkelerinde tanınmasını sağlar.
Harf Notu Sistemleri
Ülkeler ve üniversitelere göre değişmekle birlikte genel olarak 3 farklı harf notu sistemi ön plana çıkmaktadır. Ülkemizde de yaygın olarak kullanılan harf notu sistemi kendi içerisinde, AA/BA/BB, A+/A-/A, A1/A2/A3 olarak üçe ayrılır. Harf notlarının başarı notu karşılıklarını aşağıdaki tablolarda inceleyebilirsiniz.
AA/BA/BB Harf Notu Sistemi
| Harf Notu | 100’lük Sistemde Karşılığı | Başarı Notu/Puanı |
|---|---|---|
| AA | 90-100 | 4,00 |
| BA | 85-89 | 3,50 |
| BB | 80-84 | 3,00 |
| BC | 75-79 | 2,50 |
| CC | 65-74 | 2,00 |
| DC | 60-64 | 1,50 |
| DD | 55-59 | 1,00 |
| FD | 50-54 | 0,50 |
| FF | 0-49 | 0,00 |
A+/A-/A
| Harf Notu | 100’lük Sistemde Karşılığı | Başarı Notu/Puanı |
|---|---|---|
| A+ | 97-100 | 4,33 - 4,00 |
| A | 93-96 | 4,00 |
| A- | 90-92 | 3,70 |
| B+ | 87-89 | 3,33 |
| B | 83-86 | 3,00 |
| B- | 80-82 | 2,70 |
| C+ | 77-79 | 2,33 |
| C | 73-76 | 2,00 |
| C- | 70-72 | 1,70 |
| D+ | 67-69 | 1,33 |
| D | 63-66 | 1,00 |
| D- | 60-62 | 0,67 |
| F | 0-59 | 0 |
A1/A2/A3
| Harf Notu | 100’lük Sistemde Karşılığı | Başarı Notu/Puanı |
|---|---|---|
| A1 | 95-100 | 4,00 |
| A2 | 90-94 | 3,75 |
| A3 | 85-89 | 3,50 |
| B1 | 82-84 | 3,25 |
| B2 | 80-82 | 3,00 |
| B3 | 75-79 | 2,75 |
| C1 | 70-74 | 2,50 |
| C2 | 65-69 | 2,25 |
| C3 | 60-64 | 2,00 |
| D | 55-59 | 1,75 |
| F | 50-54 | 0 |
GPA Nasıl Hesaplanır?
Yukarıda gösterilen harf notu sistemlerinden Türkiye’de en yaygın olarak kullanılanı AA, BA, BB, CB, CC, DC, DD, FD ve FF harf notlarının kullanıldığı sistemdir. Bu sisteme göre harf notlarının puanlaması aşağıdaki gibi yapılmaktadır:
| Harf Notu | Puan |
|---|---|
| AA | 4.00 |
| BA | 3.50 |
| BB | 3.00 |
| CB | 2.50 |
| CC | 2.00 |
| DC | 1.50 |
| DD | 1.00 |
| FD | 0.50 |
| FF | 0.00 |
Derslerden aldığınız harf notlarına göre genel not ortalamasınız aşağıdaki gibi hesaplanır.
5 ders aldığınızı ve bu derslerdeki harf notlarınızı yazalım;
- 3 kredilik Mikro İktisat dersinin harf notu: BB
- 4 kredilik İstatistik dersinin harf notu: CB
- 6 kredilik Matematik I dersinin harf notu: CC
- 5 kredilik Finansal Muhasebe dersinin harf notu: BA
- 3 kredilik İktisat Politikası dersinin harf notu: BA
Hesaplama yaparken, dersin kredisiyle aldığınız harf notunun puanını çarpıyoruz. Daha sonra çıkan sonucu toplam krediye bölüyoruz. Çıkan sonuç not ortalamanız oluyor.
Örnek hesaplama;
- Mikro iktisat: (3x3.00=9)
- İstatistik: (4x2.50=10)
- Matematik I: (6x2.00=12)
- Finansal Muhasebe: (5x3.50=17.5)
- İktisat Politikası: (3x3.50=10.5)
Not ortalaması = Not toplamı ÷ toplam kredi sayısı
= 59 ÷ 21 = 2.80 not ortalaması (GPA)
Üniversitede İyi Bir Not Ortalaması (GPA) Kaç Olmalıdır?
Birçok üniversitede, genel not ortalamanız burslar veya diğer destekler için uygunluğunuzu belirler. Minimum GPA'nın (genellikle 2.0, ancak kurumlar arası değişebilir) altına düşerseniz, burslarınızı kaybedebilirsiniz. Bazı okullarda minimum 1.80 not ortalamasıyla mezun olabiliyorken, bazı okullarda ise 2.0 not ortalamasının altına düştüğünüz takdirde mezun olamazsınız.
Eğitiminize devam etmek, yüksek lisans veya doktoraya başvurmak istiyorsanız, genel not ortalamanız çok önemlidir. İyi bir genel not ortalaması, üniversiteye ve başvurduğunuz programın türüne bağlı olarak farklılık gösterir. Bazı kurumlar 2.75 not ortalaması ile öğrencileri kabul ederken, diğerleri minimum 3.0 veya 3.5 isteyebilir. Örneğin; Kanada’da yüksek lisans eğitimi almak isteyen öğrencilerin lisans not ortalamalarının minimum 3.0 olması gerekmektedir.
Ağırlıklı Not Ortalaması (ANO) ve Ağırlıklı Genel Not Ortalaması (AGNO) Nedir?
Ağırlıklı Not Ortalaması(ANO) ve Ağırlıklı Genel Not Ortalaması (AGNO) kavramları, öğrencinin bir üst yarıyıldan ders alıp alamayacağının, DC ve DD aldığı derslerden geçip geçemeyeceğinin, öğrencinin kayıtlı olduğu programdan mezun olup olamayacağının ve mezun olursa mezuniyet derecesinin ne olacağının belirlenmesinde kullanılır.
Ağırlıklı Not Ortalaması (ANO)
Ağırlıklı Not Ortalaması(ANO), bir öğrencinin belirli bir yarıyıl içinde aldığı derslerin ağırlıklı ortalamasıdır. ANO hesabı, her yarıyıl için ayrı ayrı yapılır. ANO hesaplamasında bir öğrencinin belirli bir yarıyılda aldığı derslerin her birinden elde ettiği notlar(harf notlarının dörtlük sistemdeki karşılıkları) bu derslerin kredi saatleri ile çarpılır ve elde edilen sonuçlar toplanır. Toplam sonuç söz konusu derslerin kredi saatleri toplamına bölünerek ANO bulunur.
ANO hesaplaması, her yarıyıl ayrı ayrı yapıldığı için belirli bir yarıyıla özgü ortalama değeridir. Öğrencinin tamamladığı her bir yarıyılın ayrı ayrı ANO’ ları vardır.
Ağırlıklı Genel Not Ortalaması (AGNO)
Ağırlıklı Genel Not Ortalaması (AGNO), öğrencinin birinci yarıyıldan itibaren aldığı tüm derslerin başarı notunun ortalamasıdır. AGNO hesaplanırken, alınan derslere ait notlar kredi saatleri ayrı ayrı çarpılır elde edilen sonuçlar toplanır ve tüm derslerin kredi saatleri toplamına bölünür. AGNO hesaplamalarında ANO’daki gibi yarıyıllar ayrı ayrı değerlendirilmez.
Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) nedir?
AKTS, öğrencinin bir dersi başarıyla tamamlayabilmesi için yapması gereken çalışmaların tümünü (teorik ders, uygulama, seminer, bireysel çalışma, sınavlar, ödevler, v.b) ifade eden bir birimdir.
AKTS öğrenci hareketliliğini kolaylaştırmak ve öğrencilerin yurtdışında gördükleri eğitimlerin kendi ülkelerinde tanınmasını garanti altına almak için AB tarafından 1980’lerin sonuna doğru geliştirilmiştir.
- AKTS, ilk olarak 1988 yılında ERASMUS Programı altında kurulmuştur.
- 6 yıllık pilot uygulamanın başarısı üzerine AKTS, ERASMUS’a dahil edilmiştir (1995-1999).
- 1998 yılı başlarında ise Avrupa Kredi Transfer Sistemi Rehberlik Ağı oluşturulmuştur.
